Фаса, Фарс провинциясынын жыш жайгашкан, тарыхый шаары

Фаса – тарыхы б.з.ч. Персеполистин жазууларында жана таш жазууларында «Пашия» же «Баши» деп айтылат. "Пашия" элам тилиндеги "Пасанын" эквиваленти болуп эсептелет. Ислам дини Иранга келгенден кийин араб лексикасында «п» тамгасы жок болгондуктан, бул аймактын аты «Фаса» болуп өзгөргөн. Тилчилер бул ысымдын маанисин «турак жай» жана «турган жер» деп эсептешет.

 

Фаса географиясы

Ирандын түштүгүндөгү маанилүү шаарлардын бири болгон Шираз, Бандар Аббас жана Керман ортосундагы байланыш жолунда болуу Фасага чоң маани берди. Фаса шаарынын 40%ке жакыны түздүк, калганы тоолор. Фаса шаары деңиз деңгээлинен 1150 метр бийиктикте жана анын эң бийик жери 3220 метр бийиктиктеги Хорманко чокусу.

Фаса шаары 200 миңден ашуун калкы бар жана бул жагынан ал Фарс провинциясынын калкы эң көп аймактарынын бири болуп эсептелет. Фасанын климаты жарым кургак жана мелүүн. Жайкысын бул аймактагы температура 40 градустан ашса, кышында эң суук абалда сегиз градуска жетет. Жыл ичинде Фасада жаан-чачындын орточо өлчөмү 320 мм.

 

Фаса тарыхы

Кээ бир булактарда Фаса шаарынын тарыхы пишдадиялыктардын мифологиялык дооруна таандык кылынган. Бирок бул шаар Ахемениддер доорунда (б. з. ч. 550-330-жылдары) болгону анык. Учурда Фасада Сасаниддер дооруна (224-651-ж.) таандык имараттардын калдыктары бар, бул бул шаар бир нече кылымдар бою гүлдөп-өнүккөндүгүн көрсөтүп турат.

Ислам дини Иранга келгенден кийин айыгышкан салгылашууда Фаса мусулман аскерлери тарабынан алынган. Фаса хижрий жылнамасы менен 1-кылымында (б.а. 7-8-кылымдарда) тыйын чыгаруу борбору болгон. Исламдан кийинки мезгилдеги саякатчылар калтырган жазууларга караганда, Фаса тынч жана бай шаар болгон. Бирок, Фаса ошол кездеги өкмөттөр тарабынан бир нече жолу чабуулга кабылып, талкаланган.

Азыркы Фаса шаары, кыязы, Сефевиддер доорунда (1501-1736-жылдары) түзүлгөн. Афшария доорунда Фаса кеңейип, акырындап бүгүнкү күндө көрүнүп турган формага келди.

 

Фаса туристтик жерлери

 

“Даххак дөбөсү” деп да аталган бул тарыхый мурас Фасадан үч чакырым түштүк-чыгыш тарапта, Хейрабад деген айылда жайгашкан жана 1931-жылы Ирандын улуттук мурастарынын бири катары катталган. Бул чептин коопсуздугун арттыруу үчүн анын тегерегине чоң чуңкур курушкан, анын калдыктары дагы деле байкалат. Даххак дөңсөөсү болжол менен 25 метр бийиктикте жана анын айланасында көп сандагы карапа жана кыштарды көрүүгө болот.

Жергиликтүү эл "Захак ашканасы" деген жерге чейин уланган узун үңкүрдүн бар экенин айтышат жана тамак бергенде анын ичинде көптөгөн адамдар чогулуп, тамактычогуу-чарай  сепилге алып келишчү! "Даххак ашканасы" деп аталган байыркы имарат Даххак сепилинен бир нече километр алыстыкта ​​жайгашкан жана Даххак сепили менен дээрлик бир убакта курулган.

Имамзаде шах Касым

Бул Имамзаде шииттердин биринчи лидери Али бин Абу Талибдин бир тууганы Акилдин урпагы Касым аттуу адамдын көмүлгөн жери жана аймактын маданий уюлу деп эсептелет.

Орто токой корголуучу аймак

Бул аймак Мианжангал тоосунун түндүк капталында, Фасадан 50 км түндүк-батышта жана Шираздан Керманга кеткен негизги жолдун жанында жайгашкан. Бул аймактын чытырман дарактары бул жолдун эки тарабында кооз көрүнөт. Орто токой аянтынын бөлүктөрү сейилдөөчү жайлар катары пайдаланылган.

 Харманкух

Фасанын түндүгүндө жайгашкан, кооз булактары бар бул тоо жыл сайын саякатчылардын  көптөгөн топторун кабыл алат. Бул тоонун боорунда 400 метр бийиктикте кооз үңкүр бар. Бул тоонун этегинде «Камин» деп аталган экскурсиялык аймак бар, анын булагы жана балык өстүрүүчү көлмөсү жаратылыш туризмине ылайыктуу жер деп эсептелет.

Фаса маданият музейи

Бул музейде жети миңден ашык баалуу буюмдар бар. Бул буюмдардын көбү музейге эл тарабынан берилген. Музейдин ар кандай буюмдарын көрсөтүү үчүн технология, байыркы жана тарыхый, Фасадан келген жазуучулар жана атактуу адамдар, антропология, таш жана фоссилдер, дарак бакчасы жана галереяны камтыган сегиз галерея түзүлгөн. Fasa Маданият музейи 4000 чарчы метр жер аянтындагы Mandage Мохаммад Таки Зул Кадыр орто мектебинде (1938-жылы негизделген) зыяратчыларды кабыл алат.